مزرعهٔ حیوانات (Animal Farm) که در ایران به نام قلعهٔ حیوانات نیز شناخته شدهاست، رمانی پادآرمانشهری به زبان انگلیسی و نوشتهٔ جورج اورول است.
این رمان در طول جنگ جهانی دوم نوشته و در سال ۱۹۴۵ میلادی در انگلستان منتشر شد، ولی در اواخر دههٔ ۱۹۵۰ میلادی به شهرت رسید.
این رمان دربارهٔ گروهی از حیوانات است که انسانها را از مزرعهای که در آن زندگی میکنند بیرون میکنند و خود ادارهٔ مزرعه را به دست میگیرند، ولی پس از مدتی این حکومت جدید به حکومتی خودکامه مشابه به قبلی تبدیل میشود.این رمان نمایهٔ برضد استبداد است. مزرعه حیوانات داستان انقلاب حیوانات علیه مالکین خوداست پس از پیروزی قوانینی تهیه میگردد که شامل بندهای زیر است:
- هرآنکس چهارپای دارد و یا بال، دوست است.
- حیوانات لباس نمیپوشند.
- حیوانات درتخت نمی خوابند.
- حیوانات الکل نمیخورند.
- حیوانات همدیگر را نمیکشند.
- همه حیوانات خلقتی یکسان دارند.
ولی بعد از پیروزی و مرگ رهبر بزرگ در بین خود حیوانات یک سری توطئه و کودتا انجام میگیرد؛ «خوک جوان دانا» (اسنوبال) که طرحی برای بهبود وضعیت و تنظیم مناسب جیرهٔ غذایی تهیه میکند ولی در هنگام ارایهٔ آن توسط «خوک جوان مستبد» (ناپلئون) خائن معرفی میگردد؛ از مزرعه فراری داده میشود و توسط سگهای طرفدار «خوک مستبد» و کودتاگر که قبلاً به صورت مخفیانه تعلیم دیدهاند، کشته میشود. خوکها به تدریج تمامی قوانین حیوانات را زیر پا میگذارند. سایر حیوانات فقط اجبار به کار با غذای روزانه کم میشوند، و در حالیکه خوکها فقط فرمانروایی می کنند و غذای زیادی میخورند. حتی یاد میگیرند که چطور روی دوپا راه بروند و با انسانها معامله میکنند. جملهً «همه حیوانات با هم برابرند» به وسیله گروه مستبد حاکم تبدیل میشود به «همه حیوانات باهم برابرند، ولی برخی ازآنها نسبت به دیگران برابرترند». در پایان کتاب هیچ اشاره ای به سقوط خوک ها نمی شود ولی در فیلم سینمایی قدیمی تر حکومت خوک ها توسط قیام مجدد حیوانات سلطه خوکهای ظالم به زیر کشیده میشود. ولی در فیلم جدید درسال ۱۹۹۹ تهیه گردیده حکومت مستبدین خودبهخود فرو میپاشد.
توضیحات: نخستين فيلم بلند نقاشى متحرك سينماى انگلستان و اقتباسى و كم تخيل از داستان سياسى پرآوازهى جرج اورول كه در سال 1945 به چاپ رسيده بود. به جاى تمام حيوانات، بازيگر همه فن حريف موريس دنم، حرف می زند و 70 انيماتور، 300 هزار نقاشى اثر را می كشند. اين پرآوازه ترين اثر بچلر و هالاس بود؛ زن و شوهرى كه مادر و پدر سينماى نقاشى متحرك انگلستان به شمار مى آيند.